Na fonoloxía do amhárico existen 26 consoantes e 7 vogais. Nótese que algunhas consoantes poden escribirse de dúas e ata catro maneiras diferentes, sen que exista neses casos diferenza fónica.

Cadro de fonemas

Consoantes

(entre corchetes, o símbolo do Alfabeto Fonético Internacional cando é diferente da transliteración utilizada)

Bilabiais Dentais Palatais Velares Glotal
Oclusivas
- Xordas p t č [ʧ] k
- Sonoras b d j [ʤ] g
- Exectivas pʼ tʼ č' [ʧ'] kʼ
Fricativas
- Xordas f s š [ʃ] h
- Sonoras z ž [ʒ]
- Exectiva s’
Nasais m n ñ [ɲ]
Lateral l
Vibrante r
Semivocais w y [j]

Observacións:

  • Consoantes exectivas: Son as máis diferentes das nosas, ao producirense cunha explosión despois de pechar a saída do aire. A distinción entre consoantes exectivas e 'normais' é importante porque permite diferenciar algunhas palabras. Por exemplo:
ነካ näkka 'tocou' -- ነቃ näk'k'a 'despertou'
  • Consoantes dobres: No amhárico hai palabras que se distinguen por ter unha consoante dobre (xeminada) ou simple. Esta distinción, que é importante ao falar amhárico, non se reflicte na escritura. Exemplos:
አለ alä 'dixo' -- አለ allä 'hai'
ዋና wana 'natación' -- ዋና wanna 'importante'
ይገባል yïgäbal 'entra' -- ይገባል yïggäbbal 'ten razón'

Vogais

Anteriores Centrais Posteriores
Pechadas i ï [ɨ] u
Medias e ä [ə] o
Abertas a

Descrición dos sons do amhárico

son grafía translit. descrición exemplo pronuncia de Dawit B.Z.
[p] ፕ p como o p de pao ፖስታ posta, ‘sobre’
[b] በ b como o b de boca በቀለ bäkk’älä, ‘brotar’
[p’] ጰ p’ exectiva bilabial ጳጳስ p’app’as, ‘bispo’
[m] መ m como o m de mensaxe መከረ mäkkärä, ‘aconsellar’
[f] ፈ f como o f de facho ፈለቀ fälläk’ä, ‘brillar’
[w] ወ w como o w do inglés wall ዋጠ watt’ä, ‘tragar’
[t] ተ t como o t de tarefa ተከለ täkkälä, ‘plantar’
[d] ደ d como o d de diaño ደረሰ därräsä, ‘chegar’
[t’] ጠ t’ exectiva dental ጠረገ t’ärrägä, ‘varrer’ |
[n] ነ n como o n de noite ነደፈ näddäfä, ‘picar’
[s] ሰ ሠ s como o s de siso ሰበረ säbbärä, ‘romper’
[z] ዘ z sonora, como o s do portugués coisa ዘፈነ zäfänä, ‘cantar’
[s’] ጸ ፀ s’ exectiva: soa algo similar a ts ጻፈ s’afä, ‘escribir’ |
[ʧ] ቸ č, c como ch de chamar ቸለሰ čälläsä, 'diluír'
[ʤ] ጀ j similar o j do inglés John ጀመረ jämmärä, ‘comezar’
[ʧ’] ጨ č' , c’ exectiva palatal ጨረሰ č’ärräsä, ‘rematar’
[r] ረ r como o r de cores ረዘመ räzzämä, ‘alongarse’
[ʃ] ሽ š, sh, x como o x de cervexa ሸረበ šärräbä, ‘trenzar’
[ʒ] ዠ ž, zh como o j do portugués jornal አታብዢ atabži 'non tanto"
[l] ለ l como o l' de lúa'' ለመነ lämmänä, ‘pedir’
[ɲ] ኘ ñ como o ñ do galego mañá ተኛ täñña, ‘dormir’
[j] የ y como o i de saia የለም yälläm, ‘non hai’
[k] ከ k como o c do galego catro ከበበ käbbäbä, ‘rodear’ |
[g] ገ g como o g do galego gato ገረመኝ gärrämäñ, ‘sorprendeume’
[k’] ቀ k' , q Exectiva velar ቀደደ qäddädä, 'arrincar'
[h] ሀ ኀ ሐ ኸ h como o h do inglés 'hello' ሐኪም häkim, ‘médico’
Vogais
[i] orde 3

ኢ ዒ

i como o i de bico ኪስ kis 'peto'
[e] orde 5

ኤ ዔ

e como o e de tres ቄስ k'es 'cura, sacerdote' mp3
[ɨ] orde 6

እ ዕ

ï, ə central, intermedia entre i, u;

máis pechada que a vogal da orde 1 (ä)

ምን mïn, 'que?'

ይህ yïh, 'este'

[ə] orde 1 ä, e intermedia entre e, o, a;

similar ao er do inglés her; un pouco mais aberta que o e do francés le

ከብት käbt 'gando'
[a] orde 4

ኣ ዓ

a como o a de nada ባል bal 'marido'
[o] orde 7

ኦ ዖ

o como o o de ollo ጎርፍ gorf, 'inundación'
[u] orde 2

ኡ ዑ

u como o u de rúa ጡት t'ut 'peito(s)'

Referencias


Grupo de Tipoloxía Lingüística (Universidade de Vigo) Última modificación da páxina March 04, 2023, at 06:04 PM