O mapudungun emprega técnicas sintéticas para expresar a negación: engade sufixos ó verbo. Estes sufixos de negación varían segundo o modo en que estea o verbo:
- O sufixo -la emprégase co indicativo (exemplo 1)
- O sufixo -no/ nu vai co subxuntivo e coas formas non finitas (exemplo 2)
- O sufixo -ki serve para formar o imperativo negativo, que se expresa en subxuntivo e non en imperativo (exemplo 3)
| (1)
| Eymi
| fem - la - (y)a - y - mi
| anay
|
|
| 2SgPERS
| facer NEG FUT IND 2Sg
| PART
|
|
| "Ti non o vas facer"
|
| (2)
| Fentren
| ngülamtuw - no - f - e - l - iyu
|
|
| moito
| advertir NEG RI INV SUBX 1
|
|
| "Se non te advertise, a miúdo..."
|
| (3)
| Weñe - ñma - w - ki - l - mün
| kulliñ
| weda - le - y
|
|
| roubar APL REFL NEG SUBX 2Pl
| animal
| malo RES IND
|
| "Non roubes animais de outros, é malo"
|
Poden atoparse algúns exemplos nos que o imperativo negativo ten ó mesmo tempo o sufixo -l de subxuntivo e o morfema de imperativo.
| Wangkü - l - mu - ki - l - chi!
|
| berrar APL INV NEG SUBX IMP1Sg
|
| "Non me berres!"
|
