O raposo e o huillín (lontra)
Conto popular recollido por Salas (1992:293ss) e glosado en inglés por Zúñiga (2000:78-83). Seguindo a Salas non traduciremos williñ pola forma galega lontra, e usaremos a adaptación da palabra mapudungun huillín, isto é porque o xénero gramatical feminino en galego, dificulta a comprensión do texto.
1.
Ngüru | am | ñuwa |
Raposo | PART | lascivo |
"O raposo é realmente lascivo."
2.
Teltong-küle-n | tripa-y | ñi | lolo | mew |
trotar-PROG-n | sair-IND | 3pPOS | buraco | PPOS |
"Saiu trotando da súa cova"
3.
Ina | lewfü | engu | trw-i. | "Marimari" | pi-w-i-ngu |
cerca | río | 3dPERS | atoparse-IND | hola | dicir-REFL-IND-3d |
"Atopáronse na beira do río. "Hola", dixéronse."
4.
Ngüru | am | ñuwa | komütu-fi | williñ |
raposo | PART | lascivo | ollar con pracer-DIR:IND | lontra |
"Sendo o raposo lascivo, ollou ó huillín con luxuria".
5.
Williñ | am | we | tripa-le-lu | lewfü | mew | wilüf-küle-y | ñi | wentelli |
lontra | PART | xusto | sair-PROG-lu | río | PPOS | brillar-PROG-IND | 3pPOS | detrás |
"Como o huillín xusto estaba saíndo do río, as súas ancas estaban brillando"
6.
"Kure-wen | awkantu-a-fu-yu" | pi-nge-y | williñ. |
esposa-ap | xacer-FUT-RI-1d | dicir-PASV-IND | lontra |
"Xogamos a marido e muller?" díxolle ó huillín.
7.
"Iney | am | malen-nge-a-y" | pi | williñ | "eymi | wune | malen-nge-a-y-mi". |
quen | PART | moza-ser-FUT-IND | dicir:IND | lontra | 2psg | primeiro | moza-ser-FUT-IND-2sg |
"Quen será a moza?" dixo o huillín, "ti serás primeiro a moza"