O maorí, como lingua illante, non expresa as significados gramaticais na morfoloxía, senon na sintaxe.
As palabras con significado léxico e con significado gramatical agrupanse en frases ou grupos sintácticos
| e | haere | mai | ana | te | ope | rā | ki | te | marae |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PROG | ir | aquí | PROG | DEF | grupo | alí | a | DEF | marae |
| [E haere mai ana] | [te ope rā] | [ki [te marae] | |||||||
| "Aquel grupo (de convidados) está chegando ao marae" | |||||||||
Os grupos poden ser verbais (como [E haere mai ana]), nominais (como [te ope rā] ou [te marae]), ou preposicionais (como [ki te marae]).
Todas as frases (nominais ou verbais) do maori seguen o mesmo esquema estrutural:
[(pre-núcleo) + núcleo + (post-núcleo)]
onde o núcleo é unha base léxica, ou máis dunha, mentres que pre-núcleo e post-núcleo son particulas con significados gramaticais. O pre-núcleo case sempre está presente, mentres que o post-núcleo é opcional.
- As bases léxicas son polifuncionais e moitas delas poden aparecer indistintamente en grupos nominais ou verbais, que se distinguen entre si pola función e polo tipo de significados gramaticais que admiten.
- No pre-núcleo teremos partículas de tempo e aspecto nos verbos, e determinantes nos nomes
- No post-núcleo podemos atopar particulas modais, direccionais e locativas