1. Coordinación
A coordinación de frases ou cláusulas exprésase mediante partículas coordinativas, wa- "e"(coordinante xeral), fa- e (para a coordinación de eventos que se suceden no tempo), 'aw "ou", etc.
(65) | 'ar-rajul-u | kari:m-u-n | wa- | hasan-u-n |
---|---|---|---|---|
DEF-home-NOM | xeneroso-NOM-INDEF | e | bo-NOM-INDEF | |
"O home é xeneroso e bo" |
(66) | qa:m-a | fa- | qa:l-a |
---|---|---|---|
levantarse(PERF)-3SG | e | decir(PERF)-3 SG | |
"Levantouse e dixo" |
2. Cláusulas completivas
As cláusulas completivas desempeñan funcións nominais (suxeito, obxecto, complemento de preposición,...). Adoitan expresarse en modo subxuntivo e son introducidas por algunha conxunción completiva que nominaliza a cláusula. As principais conxuncións que poden nominalizar cláusulas son 'an e ma: "que"
(67) | 'u-ri:d-u | 'an | 'a-zu:r-a-hu |
---|---|---|---|
1sg-querer(IMPERF)-INDIC | que | 1SG-visitar-SUBJ-3SgMasc.Obx | |
"Quero visitalo" |
Tamén se utiliza a partícula presentativa 'anna que rexe un nome en acusativo ou un sufixo persoal, equivalente ao suxeito da cláusula subordinada
(67) | yu-jib-u-ni: | 'anna-ka | kari:m-u-n |
---|---|---|---|
3sg-agradar-INDIC-1SgObx | que-2SgMasc | xeneroso-NOM-INDEF | |
"Gústame que sexas xeneroso" |
3. Subordinación adverbial
Moitas relacións circunstanciais entre cláusulas (causais, temporais, ...) exprésanse mediante a combinación de preposicións e conxuncións completivas: li-anna "porque", lamma: (an) "cando", ’ila 'an "ata que", aínda que a conxunción é a miúdo opcional.
As condicionais reais son introducidas pola conxunción 'in "se" co verbo en aspecto perfectivo ou en modo iusivo. As condicionais irreais márcanse con law "se" e verbo en aspecto perfectivo (modo iusivo na negación), mentres que a cláusula condicionada se marca con la-, tamén co verbo en aspecto perfectivo
(67) | 'in | tu-krim-ni: | 'u-krim-ka |
---|---|---|---|
Se (REAL) | 2SgSux-honrar(IUS)-1SgObx | 1SgSux-honrar(IUS)-2SgMascObx | |
"Se me honras, honrareite" |
(68) | law | zur-ta-ni: | la-zur-tu-ka |
---|---|---|---|
Se (IRREAL) | visitar(PERF)-2SgMascSux-1SgObx | -visitar(PERF)-1SgSux-2SgMascObx | |
"Se me visitases (ti), visitaríate (eu)" |
As conxuncións condicionais están na base das concesivas wa'in, walaw "aínda que".
4. Cláusulas relativas
Para a estrutura das cláusulas relativas véxase a parte da modificación nominal