Interrogación total

A interrogación total (a que espera unha resposta si ou non) indícase no wolof pola entonación e opcionalmente polas partículas interrogativas mbaa...? (coa que o falante desexa unha resposta positiva), xanaa? (o falante cre que a resposta vai ser positiva) e ndax...? (que non prexulga a orientación da resposta). Para a resposta temos waaw "si" e déedéet "non"

Ndax dégg na wolof?
INT entender NA.3sg(=el) wolof
¿entende wolof?(¿si ou non?)
Danga jeex . Xanaa danga feebar ?
AuxD.2SG(=ti) adelgazar INT AuxD.2SG(=ti) enfermo
"Estás máis delgado. ¿Estiveches enfermo? (--> iso é o que me parece a min)
Waaw, dama feebaroon
Si, AuxD.1sg(=eu) enfermo-PAS
"Si, estiven enfermo"
Mbaa yaa ngi tane ?
INT 2SG(=ti) AuxNGI mellor
"¿Estás mellor? (--> é o que desexo)"
Maa ngi sant Yàlla
1SG(=eu) AuxNGI agradecer Deus
"(Si,) dou grazas a Deus"

Interrogación parcial

A interrogación parcial (as preguntas sobre un elemento particular) van introducidas por pronomes ou adverbios interrogativos.

Os pronomes interrogativos están formados por consoante de [[clase] + -an ou -u. Con carácter xeral, úsanse kan para preguntar por unha persoa (no plural, ñan), lan para preguntar por unha cousa ou unha cualidade, e fan para preguntar por un lugar:

- Kii, kan la? "este, quen é?"
- Lii, lan la? "isto, qué é?"
- Kii, lan la? "este (home), qué é?"
- Fii, fan la? - Fii Senegaal la "este sitio, cal é? Isto é Senegal"
- Ñii ñan la-ñu? - Ñii sama-y xarit la-ñu
- Estes quen-PL LA-3PL(=eles) - Estes meu-PL amigo LA-3PL(=eles)
- "Quen son estes?" - "Estes son meus amigos"

Existen, ademáis, outros adverbios interrogativos:

nan / naka / na "cómo"
kañ "cando"
ñaata "canto"
ana "onde"

Exemplos:

Ana sa-y xarit ?
Onde teu-PL amigo
"onde están os teus amigos?"
Kañ nga ñow ?
Cando 2SG(=ti) vir
"cando viñeches?"
Ñaata la-y jar ?
canto 3SG-IMP costar
"canto custa?"
Ñaata la
canto 3SG
"canto é?"

Os determinantes interrogativos fórmanse coa consoante de clase nominal máis -an e poden colocarse indistintamente antes ou despois do nome

xale ban ? / ban xale ? "qué neno?"
garab gan ? / gan garab ? "qué árbore?"


Grupo de Tipoloxía Lingüística: wolof (Universidade de Vigo)
Última modificación da páxina 05 March 2024 ás 11h52, por JMGM