A diferenza doutras linguas, en k'iche' os clasificadores son máis ben fórmulas de tratamento, polo tanto, só acompañan substantivos que se refiran a persoas. Utilízanse en dous contextos: ou ben para facer referencia ou ben como trato directo.
Os clasificadores que fan referencia son nan, chuchü', tat, tatä', alï, a/alä, ixöq, achï e van sempre precedidos dun demostrativo:
ri | nan | To'n |
---|---|---|
DEM | CLAS | Petrona |
= Dona Ptrona |
No caso de ser unha expresión de trato directo só se utilizan algúns dos anteriores: tat, nan, chuchü, a e alï.
Lä | utz | wach | la | nan | Mi'n |
---|---|---|---|---|---|
INT | bo | face | vostede | CLAS | Fermina |
= Como está, señora Fermina? |
Tódolos clasificadores, agás a, poden funcionar como pronomes:
Man | x-Ø-pe | ta | chi | ri | tat |
---|---|---|---|---|---|
NEG | COMPL-3s.ABS-vir | IRR | PART | DEM | CLAS/PRO |
= Xa non veu o señor |