Os nomes do kiché poden ser, desde o punto de vista morfolóxico, simples, derivados ou compostos. As categorías gramaticais que se expresan na morfoloxía nominal son a posesión, mediante prefixos persoais da serie A, e o número mediante o sufixo pluralizador -ab' / -ib' que só se utiliza para pluralizar nomes referidos a persoas. O resto dos nomes pode pluralizarse opcionalmente mediante a particula taq
Exemplos de plurais:
ixoq > | ixoq-ib' |
---|---|
raíz > | muller-PL |
muller > | mulleres |
ak'al > | ak'al-ab |
---|---|
raíz > | neno-PL |
neno > | nenos |
A frase nominal
Na frase nominal, o nome pode ir precedido de determinadores, numerais, clasificadores, partículas varias e adxectivos modificadores, e pode ir seguido de modificadores nominais posesivos ou de cláusulas relativas
ri | ka'ib' | saq | ak' |
---|---|---|---|
DEM | dous | branco | polo |
DET | NUM | ADX | NÚC |
= Os dous polos brancos |